دف در موسیقی ایرانی

در موسیقی ایرانی، دف‌نوازی را می‌توان در سه گروه دسته‌بندی کرد.

الف) در موسیقی عرفانی ایران

دف به عنوان یک ساز باستانی و مقدس، بخش جدایی‌ناپذیر مراسم ذکر و سماع است، مخصوصاً در طریقت قادریه در کردستان و سلسله‌ی نعمت‌اللهیه شاخه نورعلی‌شاهی در کرمان. در برخی مناطق ایران که سلسله‌های دیگری مانند اهل‌حق، نقشبندیه، خاکسار و ... وجود دارند در دف در مراسم ذکر و سماع خودشان استفاده می‌کنند.  

^{برای خواندن بقیه مطالب و نوای دلنشین دف به ادامه مطلب مراجعه کنید ( تصویری )}

ب) در موسیقی دستگاهی ایران  

دف در قرون متمادی، همواره در کنج تکایا و خانقاه‌ها و در مراسم مذهبی و عبادی صوفیان و درویشان مورد استفاده واقع می‌شده است. اما از چند دهه‌ی پیش آقای بیژن کامکار که سال‌ها شیوه‌ی اصیل دف‌‌نوازی را  در کردستان تجربه کرده بود، در گروه شیدا ضمن رعایت شیوه‌های کهن این ساز، توانست خود را با محتوای متفاوتی که در ساز‌بندی گروه شیدا وجود داشت هماهنگ کند و از این‌رو نقش به‌سزایی در خارج کردن دف از کنج خانقاه و شناسانیدن آن به اقشار مختلف مردم را ایفا نماید. پس از گروه شیدا، گروه‌ها و افراد بسیار دیگری هم از ساز دف در رپرتوار موسیقی خود استفاده کردند. به هر ترتیب، امروز دف توانسته است خویش را در کنار سازهای ایرانی تعریف کند و حضوری دائمی داشته باشد. حتی این روزها شاهد حضور این ساز، در کنار سازهای موسیقی کلاسیک غرب نیز هستیم.  

ج) در گروه‌نوازی سازهای ضربی و گروه‌‌نوازی دف  

در طول دو دهه‌ی گذشته، با تشکیل گروه‌های ساز های ضربی که عمدتاً از تنبک، دهل، طاس و دایره تشکیل شده‌اند، دف همواره در این گروه‌نوازی‌ها جای ثابتی داشته است؛ گاهی در نقش ساز اصلی و گاهی در نقش سازی نمایشی و تزئینی.

و گاه شاهد نقش اصلی این ساز، به تنهایی، در گروه‌های نوازنده‌ی دف هستیم، که تنوع و حرکت ریتمیک بسیار درخشانی از این ساز را به نمایش می‌گذارند، نمایشی شگفت‌انگیز از حال خاص این ساز. در این نوع، بالغ بر چهل نوازنده‌ی دف به زیرگروه‌های کوچک‌تر تقسیم شده و هر گروه نوازنده‌ی بخش خاصی از کل ریتم موسیقایی هستند که با هم‌نوازی با یکدیگر، رپرتوار کل را می‌سازند. 

 دانلود فایل تصویری             با حجم ۵ مگابایت                    فرمت MP4